W obecnym
systemie ekonomicznym, zarówno na międzynarodowym rynku pracy, jak, i na naszym
polskim „gruncie”, coraz bardziej dostrzegamy bezwzględną machinę
systemu wyzysku, w której nie ma miejsca
na przyjazne środowisko pracy,
a prawa człowieka są nagminnie łamane. Brak szacunku, traktowanie pracownika
przedmiotowo, niczym „produktu użycia”, który za chwilę, zamieni się na „nowszy
model”, stosowanie mobbingu i innych
form ucisku w miejscu pracy , odbiera człowiekowi jego godność , szacunek do
siebie i otoczenia. Takie negatywne traktowanie pracowników
jest przyczyną wielu konfliktów, frustracji społecznych, wykluczenia
społecznego, oraz stanów chorobowych fizycznych i psychicznych. Brak
zdrowej ekonomii na rynku pracy, przejawiającego się w postaci „krwiożerczego
kapitalizmu”, niszczy zdrową gospodarkę,
a zarazem środowisko. Wobec zaistniałego
w naszych czasach systemu ekonomicznego,
wydawać się może, że nie ma szans na zmianę , że nie można już liczyć na rynek pracy z „ludzką twarzą”.
Od 2008 roku, rozpoczęto
w Polsce projekt p.n. Forum Ekonomii Społecznej, który ma
przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu, a zarazem tworzyć bardziej przyjazne środowiska pracy , w
których na pierwszym miejscu stawia się cele indywidualne i społeczne, natomiast zysk,
jest efektem pracy, a nie jedynie jej
celem samym w sobie.
W ramach
projektu powstają tzw. podmioty ekonomii społecznej, które
mogą przybierać różne formy, jak : spółdzielnie, przedsiębiorstwa społeczne
i socjalne, stowarzyszenia, fundacje,
banki spółdzielcze, ubezpieczenia wzajemne, fundusze doręczeniowe, agencje
rozwoju regionalnego.
Czym w istocie
są podmioty Ekonomii Społecznej?
W swych
strukturach organizacyjnych, są to zrzeszone grupy osób, funkcjonujące w
oparciu o działalność społeczną i gospodarczą. Zazwyczaj, tworzą go osoby,
które nie mogły znaleźć dla siebie odpowiedniego miejsca na rynku pracy, z
różnych względów. Do cech wspólnych,
wyróżniających podmioty ekonomii
społecznej należą: pierwszeństwo celów indywidualnych i
społecznych ponad zyskiem, otwarte i dobrowolne członkostwo, obrona i ochrona
wartości solidarności i odpowiedzialności, przeznaczenie wypracowanego zysku do
realizacji celów stabilnego rozwoju, demokratyczne zasady zarządzania, w
których liczy się głos każdego z członków, ukierunkowanie działalności na
potrzeby członków, czy użytkowników produktów lub usług ekonomii społecznej.
W praktyce pełnią
takie funkcje, jak: integracja społeczno-zawodowa, dostarczanie usług
użyteczności publicznej, usług o charakterze wzajemnym (np. jeden podmiot, wspiera drugi), usługi
na otwartym rynku, rozwój wspólnot lokalnych, prowadzenie działalności
handlowej i produkcyjnej. W dużej mierze, są to podmioty służące ludziom, które
mogą tworzyć zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, np. Partnerstwo dla Rain Mana,
stworzyło kilka instytucji, które m.in. zatrudniają
osoby z autyzmem.
Innym, jest Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne „Teatr
Grodzki”, które zrzesza przedsiębiorstwa społeczne w formie Zakładu Aktywności Zawodowej. Tutaj, osoby
marginalizowane, uczą się zawodu i pracują. Swoją działalność, jako
stowarzyszenie zaczęło od arteterapii, a następnie, stworzyło Pracownie m.in. :
Dziennikarstwa i Fotografii, Sztuk użytkowych, Mody, Grafiki Komputerowej,
Stolarską, Introligatorską.
Jak, założyć podmiot ekonomii społecznej ?
Na początku,
trzeba zebrać grupę osób, z którymi chcemy realizować wyznaczone cele, w oparciu
o wspólne priorytety działalności. W
obrębie prawa, funkcjonującego dla tzw. III sektora działalności publicznej na
terytorium RP, są różne wymogi; np. dla założenia stowarzyszenia; potrzeba min.
14 osób, dla spółdzielni socjalnej; min. 5 osób fizycznych ( z czego, trzy
muszą być bezrobotne, lub z orzeczeniem niepełnosprawności). Mogą też to być
dwa podmioty prawne, np. stowarzyszenie i fundacja . Podmiot ekonomii społecznej może funkcjonować
na rynku na zasadzie „non profit, jako organizacja pożytku publicznego, lub też na zasadzie handlowej, z własną
działalnością gospodarczą. Punkty ES, w których możemy podjąć pierwsze kroki i
uzyskać pomoc , znajdują się w obszarach aktywności zawodowej, jak: Urzędy
Pracy, Centra Aktywności Zawodowej, oraz szczególnie przystosowane Wojewódzkie Ośrodki Wsparcia Ekonomii
Społecznej. Środki, pozyskiwać można
zazwyczaj z dwóch głównych źródeł :
Urzędów Pracy, lub Europejskich Funduszy. Dysponowane
są, też przez Urzędy Miejskie.
Plusy i minusy zakładania podmiotów ekonomii społecznej.
W wypadku założenia spółdzielni
socjalnej , lub przedsiębiorstwa społecznego, szczególnym atutem, są środki budżetowe, przyznawane na rozpoczęcie
działalności. Przykładowo, dla
spółdzielni socjalnej, tworzonej z osób fizycznych, można otrzymać ok.
20 tysięcy złotych na każdego z członka spółdzielni (jeśli, wszyscy spełniają
wymagane kryteria dot. zagrożenia wykluczeniem społecznym, np. bezrobociem,
niepełnosprawnością, itd.)Następnie, w ramach rozwoju, każdy nowy członek
przyjęty do spółdzielni, wnosi kolejne
dofinansowanie . Dla podmiotów prawnych,
środki te są zwiększone. Ale wszystkie zależą od zasobów źródeł finansowych, z
których korzystamy. Dodatkowym atutem
jest możliwość otrzymania rocznej
zapomogi, np. w postaci zwrotów składek ubezpieczeniowych. Innym, plusem, jest
kwestia faworyzowania podmiotów ekonomii społecznej w przetargach. Środki
dofinansowania, pełnia rolę kredytu bezzwrotnego, z wymogiem utrzymania się na
rynku pracy przez rok kalendarzowy. Podobnie, jak ma to miejsce w wypadku
założenia zwykłej działalności gospodarczej. Obok, plusów ekonomicznych, jednym z
najcenniejszych atutów ES, jest
budowanie „zdrowego rynku pracy” w oparciu o wartości, które trudno dziś
znaleźć w skrajanie „kapitalistycznej machinie wydajności i
zysku”, w której człowiek wydaje się być jedynie „produktem”, a nie „wytwórcą” produkcji.
Minusem, w zakładaniu
podmiotów ES, jest ryzyko, utrzymania się na rynku, oraz kwestia
kontroli skarbowej, której takie podmioty podlegają . jednak, trzeba mieć na
uwadze, że przed założeniem ośrodek, w którym, podejmiemy starania o dotację,
wysyła nas najpierw na szkolenie, na którym, zapoznajemy się z wszystkimi
aspektami funkcjonowania podmiotów ES.
Bardzo ważnym
aspektem dla funkcjonowania, założonego przez nas podmiotu, jest „harmoniczne” dobranie osób, i sensowne
określenie działalności, która
wykazywałaby aktywność w różnych obszarach usług. Zazwyczaj obserwatorzy
rynku ES, wskazują, że najczęstszą przyczyną upadku, są nieporozumienia
wewnątrz spółdzielni, oraz brak właściwego zarządzania firmą.
Jak znaleźć lokalny podmiot ES do współpracy?
W ramach rozwoju
Ekonomii Społecznej w Polsce ,powstała specjalna Baza podmiotów ekonomii
społecznej. Dostępna, jest na stronie: http://mapa.ekonomiaspoleczna.pl/
Można też
korzystać z Bazy certyfikowanych Znakiem [eS]
przedsiębiorstw społecznych na stornie Fundacji Inicjatyw
Społeczno-Ekonomicznych (FISE): http://fise.org.pl/
Autor korzystał [z:]
własnych źródeł wiedzy, oraz z
referatu p.t. „Produkty i usługi ekonomii społecznej w sektorze turystyki, handlu,
rozrywki, i sztuk użytkowych służące ludziom”, Jadwiga Olszowska- Urban, referat
wygłoszony z dn. 05.06.2013r. na III
Forum Ekonomii Społecznej w Wygiełzowie, organizowanej przez Małopolski Ośrodek
Wsparcia Ekonomii Społecznej. [Materiał
szkoleniowy].
Komentarze
Prześlij komentarz